Nu ik al zo'n 10 jaar van een hele degelijke stereoset mag genieten, wil ik de keuzes die ik in de loop der jaren gemaakt heb eens op een rijtje zetten, als een voorbeeld voor anderen die deze keuzes nog moeten maken. Niet dat ik de wijsheid in pacht heb of alle kennis bezit, maar ik heb wel een paar oren die redelijk goed in staat zijn verschillen in het geluidsbeeld waar te nemen.

Uitgangspunt

De set waar dit verhaal op gebaseerd is, is een set-up met een NAS, streamer, versterker en luidsprekers. Hoewel de CD mij dierbaar is, speel ik alle muziek af met een streamer. Dit doe ik omdat ik het shuffelen van een playlist heel belangrijk vind, zodat ik een hele dag van prachtige muziek kan genieten zonder elke keer iets op te moeten zetten.

Horen/gevoel

De oren, de manier waarop je de muziek waarneemt zijn dan bepalend. Niet het merk, wat het kost of wat er populair is. Daar komt dus ook veel smaak en emotie bij kijken. Ga maar eens na hoeveel mensen er tegenwoordig weer LP's op zetten. Een leuk maar kwetsbaar product verpakt in een fijne grote hoes, maar qua geluid is er meer te halen.

Geluidsbeeld

Mijn ideale geluidsbeeld is een natuurlijke reproductie van wat er is opgenomen in de studio of is nabewerkt van een opgenomen optreden. Met het hoog helder en verfijnd klinkend en het laag diep en beukend als dat volgens de opname zo hoort te klinken. Maar dat is niet alles, in muziek zit ook een ruimtelijke component. Hoe beter het studiowerk is gedaan hoe mooier het ruimtelijke ook thuis hoorbaar is en prettig overkomt.

Een bepalend aspect in reproductie van digitale muziek is de "rust" in het geluidsbeeld. Een niet direct hoorbare, maar wel waarneembare rust die over het geluidsbeeld komt als het digitale signaal met de juiste kwaliteit naar analoog omgezet wordt.

De ultieme reproductie benadert dus de oorsprong van de opname, het moment dat de muziek werd gespeeld. Wat is er mooier dan thuis op de bank zitten en naar prachtige muziek te luisteren met het gevoel dat je er live bij bent.

De norm

Hoe je de muziek zelf waarneemt, daar gaat het om. Als je nog nooit een "high end" set hebt gehoord weet je ook niet wat er kan en waar je hart sneller van gaat kloppen. Dan is er misschien alleen de onrust dat het beter lijkt te kunnen.

Die onrust had ik al jaren voordat ik begin jaren 80 voor het eerst naar de Firato in Amsterdam ging. Daar was natuurlijk ontzettend veel te zien en te horen, maar de norm werd destijds in een zij-zaal gezet tijdens een demonstratie van de Hepta Street speakers met een paar mono blokken als versterkers. Alles analoog ja!

Deze LP was net uit en werd opgezet:

 

Wat ik toen hoorde raakte me diep, ik waande me bij een optreden van Fleetwood Mac. De zaal akoestiek was hoorbaar. De instrumenten hadden een eigen plaats in de ruimte. Het was een levend geheel, hoog, diep, stil en zuiver. Een prachtige nieuwe ervaring welke voor altijd een na te streven doel werd.

De moraal van dit stukje is in kwaliteit een niveau te vinden waar je gelukkig van wordt. Niet iedereen zal pas tevreden zijn als je de beschikking hebt over bijvoorbeeld mono-blokken. Ik heb ze nog steeds niet, maar heb wel een geweldig klinken set waar ""Live" In Boston" inmiddels ook erg goed op klinkt.

Luisteren!

Ga zelf luisteren, dat is m'n belangrijkste advies! Er zijn bijna wekelijks demonstraties bij dealers en winkels. Ga ontdekken wat jouw smaak is en wat voor jou de norm is waar je naar streeft. Dat kan een mp3 speler zijn die je via de speakers van de TV beluistert of een set die je zelf in de loop der jaren zorgvuldig samenstelt.

Dan heb je meestal wel iets op te lossen, want dat gaat wat kosten. Ben je niet bang daar je hele leven over te doen, dan heb je meteen een hele leuke hobby die je met velen kan delen.

Begrippen/techniek

Om de juiste keuzes te maken kan je voor een heel groot deel op je oren afgaan. Een goed begrip van het jargon helpt wel om die keuzes te kunnen maken. Wat hoor je en hoe komt het dat het zo klinkt. Veel begrippen en technieken zullen langs komen, meestal aangevuld met een snelkoppeling naar een Wikipedia pagina.

Setup basics

Het kopen van een goede set is een ding, zorgen dat die set optimaal presteert is een heel andere. Daar is veel meer voor nodig dan de set met een paar goede snoeren aansluiten en je mooiste muziek uitkiezen.

Dat de streamer/platenspeler, versterker en de verbindende snoeren van goede kwaliteit moeten zijn staat meestal niet ter discussie, maar daarmee is een set nog niet klaar om optimaal van te kunnen genieten.

Het is leuk om onderstaande zaken één voor één op te pakken en het resultaat te horen, maar in een keer naar het optimum kan op de volgende wijze.

1 Lichtnet: Sluit je set nooit zomaar op het lichtnet aan. De spanning op het lichtnet is vervuild met hoge frequenties en dat klinkt hoorbaar door in het signaal wat naar de speakers gaat.

Gebruik daarom een powerfilter om van de spanning een zuivere 50Hz te maken. Elk apparaat van je set hoort op schone spanning te werken, ook een eventuele ethernet switch of een Ziggo-box.

Dit betekent dus ook dat de standaard netstroomsnoeren van elk apparaat, de zogenaamde "dropveters" niet volstaan. Ook deze snoeren hebben een hoorbare invloed op het geluid.

2 Schone data: Ga je streamen zorg er dan voor dat je streamer geen stoorsignalen meekrijgt met de muziekdata. Op de meeste streamers kan geen glasvezel aangesloten worden. Toch is het aan te bevelen om een glasvezel in te zetten vanaf de laatste switch naar de streamer.

Alleen de laatste meter hoeft dan vanaf de glasvezelconverter nog door bijvoorbeeld een goed afgeschermde Cat7 kabel gedaan te worden. 

Of, nog beter, door een streamer te kopen waar je een glasvezel op aan kan sluiten.

Het is niet zo dat er data verloren gaat, maar de elektrische aansluiting van een ethernet kabel brengt meer signalen de streamer in dan alleen data.

PS-AUDIO heeft niet voor niets een galvanische scheiding (Air-Lens) ontworpen om alleen data door te geven en de elektrische signalen van de inkomende data te scheiden van de verder ook elektrisch te verwerken data.

3 Trilling vrij: Zorg dat alles akoestisch ontkoppeld is. Zet je speakers op rubbers, maar zet ook de streamer en de versterker op rubbers.

Door de speakers te ontkoppelen van de grond worden de bassen veel strakker en het geluid verfijnder. De ruimte zal niet meer gevuld worden met het meetrillen van de vloer vanuit de trillingen van de kast. 

Het ene afspeelapparaat zal meer gevoelig zijn voor trillingen dan het andere apparaat, maar de trillingen van de muziek komen zonder maatregelen via de kast terug het geluidsignaal in.

De meeste versterkers zijn hier ook gevoelig voor, hoe zwaar ze ook zijn.